MERAY YAĞ SANAYİİ VE TİCARET A.Ş. KURULUŞU
Merzifon’da doğup büyüyen ve 1960’lı yıllarda Amerika’da büyük bir firmada kimya yüksek mühendisi olarak çalışmaya başlayan, Sayın Nami Hazneci her yıl olduğu gibi 1969 yılında da yine memleketi olan Merzifon’a tatile gelir.
Sayın Nami Hazneci, Merzifon Ticaret ve Sanayi Odasını ziyaretinde, arkadaşı olan Oda Başkanı Sayın Recep Küçük’e bir tavsiyede bulunarak;
Trakya’da Ayeks Yağ Sanayi Müdürü Sn Cengiz Tınalp’ın arkadaşı olduğunu ve bu arkadaşının yağ sanayini övdüğünü, karlı bir iş olduğu kadar binlerce köylünün ayçiçeği ekimi ile sebeplenebileceğini ve bölgeye büyük bir kalkınma hamlesi katacağını söylediğini belirterek bu düşüncenin üzerinde ısrarla durulması gerektiğini ifade eder.
Sayın Nami Bey’in bu tavsiyesi üzerine, Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Sayın Recep Küçük Bey, Merzifon Esnaf ve Kefalet Kooperatifi Başkanı Sn Kadir Eren’e, Merzifon sanayicilerinden Sayın Ruhi ve Raif Akgün kardeşler ile, yine Merzifon Tüccarlarından olan Sayın Turan Zeren Bey’e bu ayçiçeği yağı fabrikası kurulması düşüncesini anlatır ve bir toplantı yaparlar.
|
Büyük fotoğraf için üzerine tıklayınız. |
Bu toplantıda bahsi geçen konunun araştırılması için Trakya’ya gidilmesi kararı çıkar ve 5 arkadaş Sayın Nami Bey’den aldıkları tavsiye mektubu ile Trakya’daki Ayeks Yağ Fabrikası Müdürü Sn Cengiz Tınalp ile görüşürler.
Sayın Cengiz Tınalp, Merzifon’dan gelen bu ekibe büyük bir ilgi göstererek gerekli bütün bilgileri verir ve bölgede bulunan diğer bütün fabrikaları da gezmelerini sağlar.
Bu araştırma gezisi sonunda Merzifon’da Ticaret ve Sanayi Odası öncülüğünde memleketin ileri gelenlerine ve iş adamlarına konu hakkında detaylı bilgi verilir.
Bu konunun enine boyuna tartışılmasının ardından, Merzifon’da ay çiçek yağı fabrikası kurulabilmesi için bir şirket oluşturulmasına karar verilir. Kurulacak olan bu şirketin isim babası Sayın Recep Küçük Bey olur ve şirkete “Meray” isminin verilmesi kabul edilir.
Meray Yağ Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketinin kuruluş çalışmaları, Ticaret ve Sanayi Odası Genel Sekreteri Sayın Selahattin Demirel, Sayın Atilla Onay ve Sayın Fuat Demirel tarafından yürütülmüş, şirketin ana sözleşmesi hazırlanmış ve kurucular kurulunun önderliğinde, 55 kişinin iştirakiyle kişi başı 20.000 TL olmak üzere 1.100.000 TL sermaye ile 24 Ağustos 1970 tarihinde MERAY YAĞ SANAYİİ VE TİCARET A.Ş. kurulmuştur.
Şirketin ilk Yönetim Kurulu Üyeleri ve Murakıpları aşağıdaki isimler olmuştur.
Sayın Nami Hazneci,
Sayın Dr. Ahmet Uman
Sayın Muammer Durak
Sayın Turan Zeren
Sayın Recep Küçük
Sayın Selahattin Demirel
Sayın Tuncer Aktan
Murakıp Üyeler
Sayın Ruhi Akgün
Sayın Atilla Onay
Meray Yağ Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketinin ilk icraatı olarak fabrika yeri tespit edilerek şu anki yeri satın alınması gerçekleştirilmiştir.
Ancak aynı tarihlerde Türkiye’de haşhaş ekimi yasaklanmış ve yerine şeker pancarının münavebe bitkisi olan ayçiçeği ekiminin ikame edilmesi görevi; 04.10.1972 tarih ve 7/5166 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla TŞFAŞ (Türkiye Şeker Fabrikaları Anonim Şirketi)’ne verilerek gerçekleştirilecek ayçiçeği üretimiyle ülkemizin bitkisel yağ hammaddesi açığının karşılanması amaçlanmıştır.
TŞFA Şirketi Anadolu’da üreteceği ayçiçeklerini işlettirebilmesi için Turhal Şeker Fabrikası civarında ayçiçeği yağı fabrikası kurulması fikrini oluşturur ve hükümete sunar. Devrin hükümeti TŞFAŞ’ ye aynı yörede yağ fabrikası kurma izni olan Meray A.Ş. ile görüşülerek bir ortaklık oluşturulması talimatını verir.
Meray Yağ Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi ile TŞFA Şirketi arasındaki görüşmeler sonunda Meray’ın sermayesinin 10.000.000 TL’ye çıkartılması ve şeker şirketinin de %35 oranında ortaklığı noktasında görüş birliğine varılır.
Meray Yağ Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketinin ilk Genel Müdürü Sayın Azmi Müezzinoğlu olur. Yağ sanayinde geniş bilgi sahibi olan Azmi Bey’in öncülüğünde proje çalışmaları tamamlanır.
|
Büyük fotoğraf için üzerine tıklayınız. |
Bu arada Sayın. Kemal Elçin de ilk inşaat mühendisi olarak göreve başlar.
Yönetim kurulunun büyük desteği ile çalışan Azmi Bey ve onun mahiyetindeki Kemal Elçin bir taraftan inşaat ihalesini gerçekleştirirken diğer yandan da fabrikanın makine ve teçhizat siparişlerini yaparlar.
1973 yılı sonbaharında yapılan şirket genel kurulunda oluşan bir anlaşmazlık neticesinde Sayın Azmi Müezzinoğlu istifa eder. Yerine Şeker Şirketinin önerisi ile Sayın Adnan Derin Bey atanır. Bu arada Sayın Kemal Elçin Bey de istifa ederek Merzifon’da müteahhitliğe başlar. Kemal Bey’in yerine de İnşaat Mühendisi olarak Sayın Adnan Tutkun Bey atanır.
|
Büyük fotoğraf için üzerine tıklayınız. |
1974 yılı başlarında montaj çalışmalarına başlanacağından Nisan 1974’te Makine Mühendisi Sayın Mustafa Bayram, Montaj Müdürü olarak atanmıştır.
|
Büyük fotoğraf için üzerine tıklayınız. |
Sayın Mustafa Bayram Bey’in önderliğinde Merzifon’dan derlenen elemanlarla ve Şeker Şirketinden değerli ustaların desteği ile montaj işleri yürütülürken Sayın Adnan Tutkun Bey’in kontrolünde de inşaat işleri yürütülmüştür.
|
Büyük fotoğraf için üzerine tıklayınız. |
Yerine göre 24 saat, geceli gündüzlü yapılan bu çalışmaların sonucunda, 25.11.1975 tarihinde fabrika çalışmalara başlamış ve ham yağ üretimi gerçekleştirilmiştir. 1976 yılında rafine tesisi kurulmasına karar verilerek o zamanki en iyi teknolojilerden Alfa Laval (İsveç), S.P.A. Costruzioni Meccaniche Bernardini C.M.B.(İtalyan) firmalarından alınan makine ve aparatlarla continius (sürekli) sistem rafineri montajı yapılmış ve 24.04.1977 tarihinde yemeklik yağ üretimi başlamıştır.
|
Büyük fotoğraf için üzerine tıklayınız. |
Ancak ne var ki işletme sermayesi olmadığından sadece Şeker Şirketinin ürettiği ayçiçeklerini fason olarak işlemekten öteye gidememiştir.
Zaman zaman sermaye artırımına gidilerek Şirketimizin 31.12.1984 tarihindeki tamamı ödenmiş esas sermayesi 600.000.000 TL olup sermaye kompozisyonumuz aşağıda gösterilmiştir.
SERMAYE YAPIMIZ VE ŞİRKET ORTAKLARIMIZ
|
|
SERMAYE TUTARI
|
HİSSE MİKTARI
|
HİSSE ORANI
|
ORTAKLARIN ADI VE SOYADI
|
TL
|
ADET
|
%
|
Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.
|
297,00
|
297.000
|
49,50
|
Adapazarı Şeker Fabrikası T.A.Ş.
|
48,00
|
48.000
|
8,00
|
Amasya Şeker Fabrikası A.Ş.
|
58,94
|
58.944
|
9,82
|
Kayseri Şeker Fabrikası A.Ş.
|
48,00
|
48.000
|
800
|
Kütahya Şeker Fabrikası A.Ş.
|
45,00
|
45.000
|
7,50
|
Konya Şeker Fabrikası A.Ş.
|
45,00
|
45.000
|
7,50
|
S.S. Amasya Pancar Ekic.İsth.Koop.
|
21,00
|
21.000
|
3,50
|
S.S. Turhal Pancar Ekic.İsth.Koop
|
4,80
|
4.800
|
0,80
|
Şekerbank T.A.Ş.
|
15,42
|
15.420
|
2,57
|
Şeker Sigorta A.Ş.
|
2,25
|
2.250
|
0,37
|
Amasya İli Özel İdare Müdürlüğü
|
2,62
|
2.625
|
0,44
|
Özel ve Tüzel Kişiler
|
11,96
|
11.961
|
2,00
|
|
600,00
|
600.000
|
100,00
|
Türkiye Şeker Fabrikları A.Ş.’ye verilen yağlık ayçiçeği tohum projesinin kaldırılması sonucunda ve Yüksek Planlama Kurulunun 25.12.1990 tarih ve 90/T-116 sayılı kararı çerçevesinde, Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.’nin şirketimizdeki %49,5 oranındaki hissesi, kısa adı Karadenizbirlik olan Karadeniz Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifleri Birliğine devredilmiş ve 01.05.1991 tarihinde yapılan yönetim kurulu toplantısında görüşülerek devir işlemi yapılmıştır.
Karadenizbirlik daha sonra Amasya Özel İdaresi ile Şekerbank T.A.Ş.nin hisselerini de satın alarak şirketimizdeki hissesini %52,51’e çıkarmıştır. Zaman zaman Karadenizbirlik sermaye artırımına giderek hissesini %86,12’ye çıkartmıştır.
Fabrikada başlıca ham yağ üretimi ve rafine yağ üretimi üniteleri şeklinde, 2 ana tesis mevcut olup, ham yağ üretimi ünitelerinde girdi malzemesi olarak yağlı tohumlar ( ayçiçeği soya, kanola v.b ) alınıp işlenerek ham yağ elde edilmekte, rafineri tesisinde ise girdi malzemesi olarak ham yağ alınıp işlenerek “Yemeklik rafineri vinterize sıvı yağ ( ayçiçeği, fındık, soya, kanola v.b ) elde edilmektedir. Fabrikada üretimle ilgili tüm deney ve analizlerin yapılabildiği modern cihazlarla teçhiz edilmiş bir kalite kontrol laboratuarı da mevcuttur.
Şirketimiz 2000 yılından sonra özellikle modernizasyon iyileştirme ve kapasite yatırımlarına ağırlık verip, en son teknolojilerin kullanıldığı makine ve cihazları satın alarak laboratuar ve tesislerini yenilemiş, çevre düzenlemesi yapmış ve fiziksel ve biyolojik atık su arıtma tesisi, katı yakıtlı buhar kazanı, tam otomatik dolum ve shrinkleme makinesi, nebati yağ presleri ve şartlandırma tavası, nebati yağ valsi, soya kırma makinesi, çekirdek kırma makineleri ve kabuk ayırma elekleri, kabuk çalkarları, ağartma, vinterize ve ham yağ niagara basınçlı tip filitrasyon grupları alınmış ve nötralize ünitesi yenilenmiştir. Yapılan iyileştirmeler sonucu yağın kalitesi ve dayanaklılık süresi artırılmış, fabrika ayçiçeği dışında rantabl fındık, soya fasulyesi, mısır ve kanola işler hale getirilmiştir.Ayrıca ham yağ üretim bölümünde kabuk üretim sistemi olması nedeniyle birinci sınıf küspe üretimi yapılmakta olup küspe protein oranı % 35-36 ‘dır.
Yapılan yatırımlar neticesinde tesisin yıllık ayçekirdeği işleme kapasitesi 76.500 ton, küspe üretimi 32.130 ton, yıllık rafine vinterize yağ üretimi 30.000 ton’dur. Toplam motor gücü 1.500 kw’dır.
Meray Yağ Sanayi ve Ticaret A.Ş. bu üretim kapasitesi ile Türkiye’deki yağlık üretiminin % 10’unu karşılamaktadır ve yılda 11 ay çalışılmaktadır. Hammadde tedarikini yurt içinden karşılamakta olup, yetmediği zaman ithalat yapılmaktadır. Üretilen küspe ve mamul yağlarımız yurt içinde pazarlanmaktadır. İhracatımız yoktur.
Meray Yağ Sanayi ve Ticaret A.Ş. Kalite Yönetim Sistemini Haziran 2000 ‘de kurmuş ve T.S.E tarafından tetkik edilerek ISO 9002 Kalite Güvence Sistemi Belgesi ile belgelendirilmiştir. Eylül 2009’da ise TS EN ISO 9001:2008 Kalite Yönetim Sistemi belgesini almıştır.
2011 YILI İTİBARİYLE SERMAYE YAPIMIZ VE ŞİRKET ORTAKLARIMIZ
|
|
SERMAYE TUTARI
|
HİSSE MİKTARI
|
HİSSE ORANI
|
ORTAKLARIN ADI VE SOYADI
|
TL
|
ADET
|
%
|
1- Karadeniz Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifi
|
2.090.749,32
|
2.090.749.320
|
86,12
|
2- Amasya Şeker Fabrikası A.Ş.
|
235.206,72
|
235.206.720
|
9,69
|
3- Adapazarı Şeker Fabrikası A.Ş.
|
20.160,00
|
20.160.000
|
0,83
|
4- Kütahya Şeker Fabrikası A.Ş.
|
37.800,00
|
37.800.000
|
1,56
|
5- S.S. Amasya Pancar Ekicileri Kooperatifi
|
24.990,00
|
24.990.000
|
1,03
|
6- S.S. Turhal Pancar Ekicileri Kooperatifi
|
6.854,40
|
6.854.400
|
0,28
|
7- Liberty Sigorta A.Ş.
|
189,00
|
189.000
|
0,01
|
8- Özel ve Tüzel Kişiler (680 Kişi)
|
11.650,56
|
11.650.560
|
0,48
|
TOPLAM
|
2.427.600,00
|
2.427.600.000
|
100,00
|
Bitkisel yağ sektöründe köklü ve deneyimli kuruluşlardan Meray Yağ Sanayi ve Ticaret A.Ş. kaliteden ödün vermeksizin müşterilerine istedikleri sağlıklı ve özledikleri lezzetli ürünleri sunmaktadır.
Amacımız yağ sektöründe kalitede lider olabilmek için şartlar ne olursa olsun sürekli bir iyileşme sağlamak üzere toplam kalite anlayışıyla hizmet ederek müşterilerimizin ihtiyaç ve beklentilerini karşılamaktır.
Ekonomik hayatın en önemli unsurlarını oluşturan üretim ve istihdam yönüyle bölgenin en büyük sanayi tesisi olan MERAY YAĞ SANAYİİ ve TİCARET A.Ş. KARADENİZBİRLİK için olduğu kadar, bölge üreticisi için de büyük önem taşımaktadır. Bir işletmenin başarısı belirlediği hedefle doğrudan ilişkilidir. Bu hedefe ulaşabilmek için tüm kadromuzla inanarak çalışmaktayız. MERAY A.Ş. belirlediği hedefe istikrarlı bir şekilde ilerlemektedir.
Abdullah KÜÇÜK
Fabrika Müdürü
|